zondag 9 november 2008

Tutorial bloem vilten

 

Een bosje gevilte bloemen bij elkaar; allemaal verschillende vormen, want er is heel veel mogelijk!


1_het_resultaat_een_vilten_bloem
Wat gaan we doen?
In deze tutorial laat ik stap voor stap zien hoe je van wol een vilten bloem kunt maken zoals deze. Variëren met kleuren en vormen: graag! Hoe meer creativiteit er op de wereld is, hoe beter!

Wat is vilten?
Even een hele korte inleiding: schaap - wol - vilt.

Een iets uitgebreidere inleiding: Wol komt van schapen. Van wol kun je vilt maken. Dat kan doordat de wol'haren' een soort weerhaakjes hebben. Net zoals klittenband blijven deze haakjes in elkaar vastzitten. Dit klitten wordt 'vervilten' genoemd en het wordt veroorzaakt door wrijving. Warm water, zeep en bobbeltjesplastic (=meer wrijving) versnellen het viltproces.
Hoe lang ben je er mee bezig?
Als je al eens vaker gevilt hebt, ben je ongeveer een half uur tot drie kwartier bezig met het vilten van deze bloem. Als je nog nooit gevilt hebt, doe je er waarschijnlijk langer over; tijdens mijn eerste workshop deden de meeste beginners er anderhalf uur over. Kinderen vanaf 6 jaar kunnen met een beetje hulp ook een bloem vilten. Leg dan wel van tevoren de wol klaar en help ze een handje bij de laatste stap; het 'vollen'. Voor vilten geldt overigens altijd: hoe langer je blijft wrijven, hoe mooier het resultaat over het algemeen wordt, dus neem de tijd! (Het is heerlijk om te doen!)
Wat doe je ermee?
Is je bloem eenmaal klaar, leg hem dan op een mooie tak of schaal, maak hem met een speldje vast aan je tas, knoop hem om je pols of fleur iemands dag op met een bloemig-cadeau!


Wat heb je nodig?
2_benodigdheden
  • Een (oude) handdoek
    Deze leg je op tafel, onder het bobbeltjesplastic. Het voorkomt een hoop nattigheid en als je een stukje naast je bobbeltjesplastic uit laat komen kun je tussen het vilten door ook makkelijk je handen even afdrogen.
  • Een stuk bobbeltjesplastic van ca 50 x 50 cm (een sushi-matje werkt ook)
  • Drie kleuren merino-wol voor de bloem; voor dit voorbeeld gebruikte ik gele, rose en witte wol.
    De wol die ik gebruik heet merino-wol en is afkomstig van merino-schapen. Merinowol is erg glad en heel geschikt om mee nat te vilten, de wol blijft na drogen ook zacht en kriebelt niet. In principe kun je ook andere soorten wol gebruiken.
  • Groene merino-wol voor de steel
  • Een plantenspuit met warm water (niet te heet)
  • Neutral afwasmiddel of olijfzeepkorrels
    Veel mensen die vilten gebruiken hier olijfzeep voor. De olijfzeep wordt tot korrels gemaakt en opgelost in het warme water. Ik vond dat nogal prijzig en een hoop gedoe en heb gemerkt dat het ook lukt met afwasmiddel. Ik heb daar tot dusver altijd Neutral voor gebruikt en weet niet of andere afwasmiddelen net zo goed werken; sommige afwasmiddelen zijn misschien agressiever en tasten wellicht de wol aan...
  • Een glad stokje van ca 25 cm lang (bv bamboe plantenstokje)
  • Een stofschaar
  • Je handen!
De tutorial in vogelvlucht:
Voordat ik je in het kort vertel wat we gaan doen, wil ik de termen die ik in de tutorial gebruik laten zien:


2b_gebruikte_termen
En zo gaan we het dan doen:
We beginnen met het maken van de bloembladeren. Deze worden gemaakt uit een lapje zelf te maken vilt. De wol leg je klaar met de binnenkant van de bloem naar boven. Deze kant wordt heel licht gevilt, dan wordt de bloem omgedraaid zodat de steelkant boven komt te liggen. We zetten de steel erop en gaan de steelkant en de steel vervilten. Om de bloem zijn vorm te geven gebruiken we het stokje en de schaar. Als de wol goed aan elkaar is gevilt met water, zeep en wrijving spoelen we de bloem goed uit en gaan we 'vollen'; door de bloem als hij bijna droog is nog eens te wrijven, wordt hij steviger.
En dan nu aan de slag!
1. Plukken wol van de streng trekken
3_plukken_wol_lostrekken
Merino-wol koop je in een soort strengen, hierdoor lijkt het alsof het één geheel is, maar in werkelijkheid bestaat de streng uit allemaal losse haartjes. Deze haartjes zijn allemaal even lang, waardoor je, als je de wol van de streng af trekt, altijd een even lange pluk wol krijgt.

Pluis het uiteinde van de streng witte wol een beetje uit tot ca 10 cm breedte.

Neem de streng wol losjes in je handen. Houd daarbij je vingers zo plat mogelijk tegen je duim aan.

Als je je handen ongeveer 15 cm uit elkaar houdt en met je rechterhand zachtjes trekt aan de wol, zal er vanzelf een pluk wol van ca 10 cm lengte vanaf komen.


2. Een rij wolplukken klaarleggen voor de basis van de bloem

De basis van de bloem wordt gevormd door een vierkant 'lapje' van 30 x 30 cm dat bestaat uit wolplukken. We beginnen links boven in de hoek met het klaarleggen van dit lapje, zorg er dus voor dat er voldoende ruimte onder en links van de eerste pluk wol is.

Leg een pluk witte wol zó op het bobbeltjesplastic dat de haarrichting van boven naar beneden is.

Trek een volgende pluk wol van de streng en leg deze rechts naast de eerste pluk. Zorg er daarbij voor dat de tweede pluk de eerste een beetje overlapt. De haarrichting is ook weer van boven naar beneden.

Doe hetzelfde met een derde pluk. Je hebt nu een rijtje van drie plukken wol naast elkaar liggen. Dat rijtje moet ongeveer 30 cm breed zijn.
4_drie_plukjes_wol_dakpansgewijs_na 4a_drie_plukjes_wol_dakpansgewijs_n

3. De rij wolplukken aanvullen tot een vierkant

Maak op dezelfde manier een tweede rij van drie wolplukken. Deze tweede rij komt op de eerste rij te liggen, en overlapt de eerste rij daarbij een stukje aan de bovenkant.

Maak zo ook een derde rij. Ook deze overlapt de voorgaande rij een stukje.
5_drie_rijen_van_drie_van_boven_n_2 5a_drie_rijen_van_drie_van_boven_na

Het geheel is nu ca 30 x 30 cm groot en bestaat uit 3 x 3 plukken wol, waarvan de haarrichting van boven naar onder is.

4. Een tweede laag wolplukken voor de basis

Leg op dezelfde manier als de eerste laag een tweede laag wolplukken boven op de eerste laag. MAAR: de wolrichting is nu niet van boven naar onder, maar van links naar rechts!!! Je begint daarvoor in de linker onderhoek van het gemaakte vierkant:
6_drie_rijen_van_links_naar_rechts 6a_drie_rijen_van_links_naar_rech_2


5. Het hart van de bloem

Zoals gezegd gaan we eerst de binnenkant van de bloem maken. De binnenkant van de bloem ligt nu naar boven, je kijkt nu dus als het ware in de bloem.

Trek nu 1 pluk van de streng gele merino-wol.

Hussel de haartjes van deze pluk door elkaar door de pluk een paar keer uit elkaar te trekken en vervolgens in elkaar te frommelen.

Vorm van de gehusselde pluk een platte schijf en leg deze in het midden van de witte basis:
7_een_pluk_gele_wol_is_het_hart_van
(Als je nu zou gaan vilten krijg je een leuk gebakken ei, hihi!)


6. Een rose randje

Neem de streng rose merino-wol. In tegenstelling tot wat je bij de witte en gele wol hebt gedaan, trek je nu geen 10 cm brede pluk van de streng af met je volle hand, maar trek je met duim en wijsvinger dunne sliertjes.

Leg deze rose sliertjes rondom aan de buitenrand van de bloem:


8_rose_langs_de_randjes


7. Binnenkant bloem nat maken

Het klaarleggen van de bloem is klaar, we gaan nu beginnen met het vilt-proces!

Doe een scheutje afwasmiddel in de plantenspuit met warm water.

Bevochtig de bovenkant van de wol. Begin daarbij in het midden van de bloem (op het gele hart dus) en werk van daaruit in een spiraal naar buiten toe.

De bovenkant van de wol moet nat zijn, maar niet drijf-nat. Het is belangrijk dat de onderste laag wol niet te nat wordt, omdat we daar anders dadelijk geen steel meer aan vast kunnen vilten. Om te controleren of de wol nat genoeg is, kun je je hand zacht op de wol drukken. Als je je hand er weer af kan halen zonder dat er wol aan je hand blijft plakken is de wol vochtig genoeg.


9_binnenkant_bloem_nat_maken


8. Binnenkant bloem voorzichtig platdrukken

Om zo dadelijk een steel aan de bloem te kunnen maken, moeten we de bloem om kunnen keren zodat de steelkant boven komt te liggen, en de binnenkant van de bloem op het bobbeltjesplastic. Hiervoor moet de wol aan de binnenkant van de bloem een beetje aan elkaar blijven plakken; dit doen we door zachtjes op de wol te duwen, waardoor de haartjes in elkaar gaan haken en de lucht uit de wol wordt gedrukt. Werk ook nu weer vanuit het midden naar de randen toe.

Om ervoor te zorgen dat de wol niet aan je handen blijft plakken maak je een soort golvende geweging met je hand:

Druk de palm van je hand op de wol.

Haal de palm van je hand omhoog en druk ondertussen je vingers op de wol.

Haal nu ook je vingers omhoog en herhaal dezelfde 'golvende' beweging over het hele lapje.

9b_binnenkant_bloem_plat_drukken


9. Bloem omdraaien

Pak nu het lapje aan een kant vast en til het een stukje op. Als het goed is til je nu alle lagen omhoog en kun je het lapje met de binnenkant op het bobbeltjesplastic leggen en de helemaal witte kant naar boven.

Als niet alle lagen wol meekomen, zit het geheel nog niet goed genoeg aan elkaar. Leg daarom de wol weer terug en maak de binnenkant ietsjes vochtiger. Héél zachtjes over de binnenkant wrijven en dan nog eens proberen of je het lapje nu wel met alle lagen tegelijk op kan tillen.

11_bloem_voorzichtig_omdraaien


10. De steel maken

Neem de streng groene merino-wol. Knip een stuk van 35 cm van de streng af.

Verdeel de afgeknipte streng in drie delen; je hebt nu drie dunnere strengen van 35 cm. Eén van de drie delen gebruik je voor de steel van de bloem, de overige twee worden niet gebruikt (tenzij je natuurlijk meer bloemen wil maken :-)

Pluis een uiteinde van de steel-streng zó uit dat je een soort paraplu'tje krijgt van 8 cm doorsnede; dit is de steelaanzet:

12_uitgeplozen_steel_wordt_steelaan


11. De steel plaatsen en de steelkant bevochtigen

Zet nu de steel met de steel-aanzet (de paraplu-kant) op de steelkant van het lapje witte wol. Zorg ervoor dat de steel in het midden van het lapje komt.

Druk de steelaanzet zachtjes op de wol en houd de steel omhoog.

Terwijl je de steel omhoog blijft houden, bevochtig je de steelkant met zeepwater. Ook nu weer vanuit het midden naar buiten werken, dus beginnen bij de steelaanzet en daarna spiraalsgewijs naar de randen.

Deze kant mag je wat natter maken dan de binnenkant van de bloem.

13_steelaanzet_op_steelkant_bloem_z 14_steelkant_bloem_nat_maken


12. De steel aan de steelkant vilten

Blijf tijdens deze stap de steel omhoog houden!

Druk nu op de 'golvende' manier de steelaanzet op z'n plaats en druk tegelijkertijd de lucht uit de wol.

Ga nu de wol aan de randen voorzichtig schudden. Als je gaat vilten is het belangrijk dat je zacht begint en later pas ruwer te werk gaat. (Ze zeggen wel eens dat je eerst met een kinderhand moet vilten, dan met een vrouwenhand en op het laatst pas met een mannenhand)

15_steelaanzet_aan_bloem_vastvilten


13. De steel vilten

Terwijl je de steel omhoog houdt, bevochtig je hem met zeepwater.

Neem de streng wol tussen je vlakke handen en wrijf je handen met de wol ertussen over elkaar. Doe dit zo over de gehele lengte van de steel.

Wrijf eerst zacht en voer de druk langzaam op. Vilt zo ongeveer 3 tot 5 minuten.

16_steel_nat_maken 17_steel_vilten


14. Bloem zacht vilten

Nu de steel gevilt is, zal hij niet meer zo snel aan de steelkant van de bloem vast gaan zitten, dus je kunt nu de steel laten liggen. Om de bloem wat steviger te maken gaan we over de wol wrijven. Ook nu weer rustig beginnen en de druk rustig opvoeren. Door het wrijven gaat de wol een beetje krimpen. Omdat we geen scheve bloem willen maken, is het belangrijk om in alle richtingen te wrijven, dus van boven naar beneden, van links naar rechts en diagonaal.

Wrijf met een platte hand over de hele bloem.
18_steelkant_bloem_wrijven


15. Bloem om stokje draperen

Je bloem is nu nog een platte pannenkoek. Om hem een kelk-vorm te geven, gaan we de bloem om het stokje draperen.

Draai de bloem om, zodat de binnenkant naar boven komt te liggen. Het steeltje laat je aan de linkerkant onder de bloem vandaan komen.

Leg het stokje in het verlengde van de steel op de binnenkant van de bloem.

Het ene uiteinde van het stokje ligt in het midden van de bloem, in het hart, als het ware op de steelaanzet.

19_stokje_op_opengevouwen_bloem_l_2 20_bloem_dubbelvouwen 21_bloem_om_stokje_gedrapeerd

Klap vervolgens de bloem dubbel, zodat de binnenkant met de kleuren op elkaar ligt.

Duw tenslotte het hele lapje in de richting van het stokje. Je hebt nu een soort bloem in knop met een stokje erin...


16. Bloem om stokje vilten

Rol nu bloem, steel en stokje strak in het bobbeltjesplastic zodat je een worst krijgt.

Leg beide handen plat op de worst en rol 50 keer heen en weer. Je mag hierbij behoorlijk wat druk uitoefenen (en er kan dus zeepsop uit het plastic komen ~ vandaar de handdoek :-)

Ook nu is het weer belangrijk dat alle kanten goed gevilt worden, maar omdat een ronde worst niet echt kanten heeft, stel ik me altijd voor dat ik niet met iets ronds werk, maar een vierkant blok op en neer wrijf. Door het wrijven druk je de worst plat. Na 50 keer wrijven draai je de worst zó dat de smalle kant beneden is. Weer 50 keer wrijven, draaien, enz tot je alle vier de 'zijden' van de worst hebt gedaan.

22_bloem_oprollen 23_ingepakt_rollen


17. Uitrollen, stokje eruit en bloem voorzichtig een beetje open maken

Rol de worst open en trek het stokje voorzichtig uit de bloem.

Als het goed is kun je de bloem nu zonder al te veel moeite voorzichtig een beetje open trekken. Gaat dit niet gemakkelijk of helemaal niet? Dan is waarschijnlijk de binnenkant van de bloem aan zichzelf vast gevilt. Als je geen bloem in knop wilt hebben, zul je de bloem heel voorzichtig los moeten trekken en daarna zacht aan de binnenkant moeten wrijven. Op die manier kun je je bloem toch nog tot bloei brengen!

24_stokje_eruit_halen



18. Bloem tussen je handen vilten

Neem de bloem nu zó tussen je handen dat de opening naar boven is en de steel naar beneden. (zie foto) Wrijf de bloem stevig tussen je handen. Zo nu en dan draaien en weer wrijven.

Leg daarna de bloem zó tussen je handen dat de opening bij je vingertoppen is, en de steel tussen je handpalmen richting polsen ligt. Ook nu weer wrijven en af en toe draaien.

25_bloem_tussen_je_handen_wrijven


19. Openvouwen en knippen

Als je graag afzonderlijke bloembladeren wilt zoals de bloem in het voorbeeld heeft, dan is het nu tijd om de bloembladeren te gaan knippen. Wil je geen bloembladeren, dan kun je deze stap en de volgende overslaan en verder gaan met stap 21.

Gebruik de stofschaar om de bloembladeren te knippen. Knip telkens richting het midden, het hart van de bloem. Maak de bladeren allemaal ongeveer even lang en knip ze rond af.

26_bloem_vilten 27_bloembladeren_knippen 28_alle_bloembladeren_geknipt


20. Bloembladeren vilten

Omdat de bloembladeren nu een beetje rafelig zijn en waarschijnlijk een beetje open staan zelfs, ga je nu ieder bloemblad afzonderlijk vilten.

Leg je vingers plat op een bloemblad en wrijf in de lengte- en breedterichting van het blad. Doe dit per blad ca 20 keer (10 x lengte-, 10 x breedterichting)

29_bloembladeren_vilten

21. Uitspoelen en 'vollen'

Om de bloem steviger te maken gaan we het geheel nu uitspoelen en 'vollen':

Spoel de bloem uit in een bak met water of onder de stromende kraan. Flink wringen en knijpen kan nu absoluut geen kwaad meer! Uitspoelen tot er geen sop meer uit komt en uitknijpen tot er geen druppel meer uitkomt. Droog je handen ook goed af!

Leg nu de bloem weer plat tussen je handen (zoals bij stap 18) en wrijf in de lengte- en breedterichting stevig heen en weer. Doe dit 50 x in de lengterichting en 50 x in de breedterichting.

30_droogwrijven_tussen_je_handen_2


22. Laten drogen

'Boetseer' ten slotte je bloem in de gewenste vorm en laat hem drogen (bv op de verwarming, of hang hem ergens op) et voilà: een prachtige bloem!

1_het_resultaat_een_vilten_bloem_2


NB: Vilt is een natuurlijk materiaal. Het is van veel factoren afhankelijk hoe je eindresultaat wordt. Geen enkele bloem wordt hetzelfde, dat vind ik de charme van het materiaal. Gaat er toch iets mis? Denk dan aan wat Bob Ross zegt: "We don't make mistakes, we just have happy accidents"!

Ik wens je veel plezier en zou het leuk vinden om je resultaat een keer te zien!

Liefs, Anneke

3 opmerkingen:

  1. Wat een superduidelijke tutorial. Dit ga ik absoluut eens uitproberen met Sarah. Dankjewel!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Leuke en duidelijke uitleg! Ik denk mijndochter van 8 het ook erg leuk zal vinden omte doen. Thanks!

    Sylvia W.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. heel duidelijk ga het zeker proberen.Thanks!

    BeantwoordenVerwijderen

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...